تکریم سالمندان به 2بخش تقسیم میشود؛ یکی تکریم سالمندان خانوادگی مثل پدر و مادر و اقوام و یکی هم کرامت بقیه سالمندان بهطور عام.
قرآن کریم در مورد تکریم سالخوردگان خانواده میفرماید: هرگاه پدر یا مادرتان در سن پیری در جوار شما هستند، با آنها با احترام و ادب صحبت کنید و کوچکترین کلمه رنجشآوری به آنها نگویید. گاه ممکن است سازگاری با پیرمردها و پیرزنهای خانواده برای جوانان سخت شود ولی در هر حال باید مراقب باشید شرایط آنها را رعایت کنید.
در مورد احترام به بقیه سالخوردگان هم پیغمبراکرم(ص) در خطبهای که در ماه شعبان به مناسبت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان خواندند، فرمودند: «وقروا کبارکم؛ به پیرانتان احترام بگذارید.» یعنی احترام به سالخوردگان و رعایت حال آنها آنقدر مهم است که پیغمبر اکرم (ص) از آن بهعنوان یکی از مواردی که در ماه مبارک رمضان باید رعایت شود، یاد کردند. فرقی هم نمیکند این سالخوردگان کجا باشند و چه نسبتی با شما داشته باشند؛ از پیران خانواده گرفته تا سالمندان محله و شهر، کشور و کلا همه دنیا.
همچنین حضرت علی(ع) فرمودهاند: «وقروا کبارکم یوقرکم صغارکم؛ پیرانتان را حرمت نهید تا کودکانتان شما را حرمت نهند.» سالخوردگان و بزرگان، بهخصوص کسانی که در راه عبودیت پروردگار موی خود را سپید کردهاند، سرمایههای ما هستند.
بعضی از خانوادهها حضور سالخوردگان را نمیتوانند تحمل کنند و آنها را به خانههای سالمندان میبرند. یک روز از تلویزیون دیدم یکی از همین پیرمردهایی که در خانه سالمندان زندگی میکنند، میگفت: «دخترم، پسرم اگر نمیخواهید بیایید به من سر بزنید، فقط از سلامتی خودتان به من خبری بدهید.» این وضعیت، خیلی تأسفآور است که البته شامل حال همه نمیشود.
چه چیز بالاتر از اینکه کسی توفیق خدمت به پدر یا مادر پیرش را داشته باشد؟ البته خانه سالمندان هم برای کسانی که واقعا نمیتوانند در خانه بمانند، خوب است، به شرط آنکه کرامت آنان که در خانه سالمندان هستند حفظ شود و طوری نباشد که برای راحتشدن از دست این سالخوردگان آنها را به خانه سالمندان بسپاریم.
ما باید به عواطف انسانیمان برگردیم و مردان و زنان سالخورده را تکریم و حمایت کنیم، آنطور که تا روز آخر عمرشان، احساس غربت، حقارت و زیردستی نکنند.